Göz içi Mercekleri-Akıllı Mercekler

PREMIUM-AKILLI  GÖZ İÇİ  MERCEK UYGULAMALARI

 

Göz bebeğinin arkasında bulunan  göz içi merceğinin  saydamlığını kaybetmesine katarakt adı verilir. Katarakt gelişimi en çok yaşlanmanın doğal sonucu olarak karşımıza çıkmakla birlikte ender olarak doğumsal olarak , travmalara ve kullanılan ilaçlara bağlı da gelişebilmektedir. Bunların dışında diabet gibi sistemik hastalıklarda da katarakt gelişimi genç yaşlarda görülebilmektedir .

Uzayan insan hayatı ve teknolojik gelişmelerle birlikte artan kaliteli görme ihtiyacı ile birlikte katarakt ameliyatı bügün dünyada  en çok uygulanan ameliyattır .   Katarakt gelişmeye başladıktan sonra bu süreci geriye döndürecek bir medikal tedavi yoktur. Bu nedenle şikayetler oluşmaya başladıktan sonra yapılması gereken saydamlığını kaybeden merceğin çıkarılarak yerine yapay mercek konulmasıdır.Son yıllarda katarakt gelişimi başlamadan, uzak ve yakın gözlük kullanımından  kurtulmak amaçlı da  aynı ameliyat uygulanabilmektedir. Refraktif lens değişimi adı verilen bu uygulama genelde 50 yaş ve üzerindeki hastalarda tercih edilir ve yaşa bağlı ortaya çıkan yakın odaklama kusuru presbiyopinin tek tedavisidir.

Dünyada en çok yapılan ameliyat olması ve  endüstrinin verdiği destek sayesinde  son yıllarda katarakt operasyonunda  gerek ameliyat tekniği gerekse göziçi mercek teknolojisinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

20  yıl öncesine kadar  standart bir prosedür olarak gerçekleştirilen ve ameliyat sonrası uzak ve yakın gözlük  kullanılmasını gerektiren   bu  operasyon yaşanan gelişmelerle birlikte  gözlüksüz bir hayata imkan tanır hale gelmiştir .

Bu amaçla kullanılanan  Premium yani yüksek kaliteli mercekleri 3 ana grup altında incelleyebiliriz

1 -Torik mercekler:    Astigmat göz yapısından kaynaklanan hem uzak hem de yakın görmeyi bozan bir kırılma kusurudur.Yapılan araştırmalarda katarakt yaş grubundaki hastaların yarısında düzeltilmesi gereken bir astigmat varlığı saptanmıştır.  Standart merceklerin düzeltemediği bu kusur, torik merceklerle kalıcı olarak düzeltilebilmekte ve operasyon sonrası uzak gözlük ihtiyacı ortadan kalkmaktadır.25 yıldır piyasada olan torik lenslerin kullanımı  özellikle   son 10 yıldır giderek artmıştır. Torik göz  içi merceklerin optik kalite anlamında standart monofokal lenslerden bir farkı yoktur. Gözlük camlarında olduğu gibi bir alışma süreci gerektirmez. Bu anlamda belli bir seviyenin üzerinde astigmatı olan (0.75D ve üzeri) her hastaya rahatlıkla uygulanabilir.

2 -Multifokal mercekler: (AKILLI MERCEKLER?). Hem  uzağı hem yakını gösteren merceklerdir .

Doğal merceğimizin  belli bir yaşa kadar akomodasyon yani mesafeye göre kırıcığını değiştirme özelliği vardır .  40-45 yaşlarında bu özellik yavaş yavaş azalmaya başlar ve yakını görmek için gözlük kullanmak durumunda kalırız . Presbiyopi yani yaşlı göz adını verdiğimiz bu durum adından da anlaşılacağı gibi aslında doğal bir yaş alma sürecidir. Uzun yıllardır başarı ile uygulanan Excimer laser uygulamalarının da presbiyopiyi kalıcı  olarak düzeltici etkisi yoktur .

Endüstrinin doğal merceğimiz gibi çalışan yani göz kaslarımızın hareketi ile yakını ve orta mesafeyi odaklayabilen  akomodatif mercek üretme çalışmaları tüm  hızıyla devam etmekle birlikte bu konuda  hali hazırda istenilen  noktaya ulaşılamamıştır .

Bu nedenle  günümüzde farklı optik prensipler  ve  lens dizaynları ile yakın görme sağlanabilmektedir . 20 yıldır gelişen multifokal lens teknolojisinde bugün için en çok  tercih edilen  difraktif trifokal merceklerdir. Difraktif bifokal mercekler orta mesafeyi iyi göstermediklerinden bügün kullanılmamaktadırlar.

Difraksiyon ışığın pürüzlü bir yüzeyden geçerken bükülmesi sonucu farklı odaklar oluşturmasıdır Difraktif trifokal merceklerde, ışık lensin üzerinde yer alan halkalarda yakın –orta ve uzak mesafe olmak üzere 3 farklı odağa bölünür .

Işığın bölünmesi bize bu üç odakta net bir görüntü oluşturmakla birlikte beraberinde kontrast duyarlılıkta azalma, ışığı haleli görme, parlama gibi istenmeyen etkiler oluşturabilmektedir. Fotik fenomen adı verilen bu istenmeyen etkilerin şiddeti  ve süresi  kişiden kişiye değişebilmektedir. Belli bir adaptasyon süresi sonrasında  ise beyin bu yeni duruma adapte olmaktadır .Trifokal lenslerin en büyük  avantajı her mesafedeki gözlük ihtiyacını kalıcı bir şekilde ortadan kaldırmalarıdır

Trifokal mercek implantayonu için gözün anatomik özelliklerinin uygun olması ve katarakt dışında görme azlığı oluşturabilecek  ileri seviye glokom , sarı nokta hastalıkları gibi herhangi bir patolojinin olmaması  gerekmektedir

 3  EDOF (Fokus derinliğini arttıran ) mercekler:

Uzak ve orta mesafe arasında kesintisiz bir görüş sağlayan yakın görmeye de katkıda bulunan merceklerdir.  Yakını gösterme potansiyelleri  trifokal merceklere göre daha düşüktür .  EDOF merceklerde değişik optik prensipleri kullanan farklı dizaynlar kullanılmaktadır .

• PIN HOLE
• SFERİK ABERASYON ⎬ PURE EDOF
• DÜŞÜK ADDİSYONLU DİFRAKTİF LENSLER
• HİBRİD LENSLER: EDOF + DÜŞÜK ADDİSYONLU DİFRAKTİF
• SANTRAL ZONDA GÜÇ ARTIŞI YA DA WAVEFRONT MODÜLASYONU

 

 

Bugün için en çok tercih  edilenler wavefront  modülasyonu  ve sferik aberasyon  prensipleriyle çalışan EDOF lenslerdir. Bu lenslerin en büyük avantajı trifokal lenslerde görülen kontrast kaybı ve fotik fenomen olarak adlandırıdığımız ışık yansımalarının çok daha az oluşmasıdır  . Aktif çalışma hayatında olan genç hastalarda , daha önce refraktif cerrahi geçirmiş kişlerde , gözün anatomik ve diğer özelliklerinin trifokal lens implantasyonuna izin vermediği hastalarda      EDOF mercekler tercih edilebilir.

EDOF lens implante edilen hastalar ameliyat sonrası günlük aktivitelerinin çoğunda gözlük ihtiyacı duymazlar ancak  uzun süreli  okumalarda  ve ışığın yetersiz olduğu durumlarda ufak numaralı da olsa yakın gözlüğü gereksinimi olabilir.

 

 

Premium-Akıllı mercek uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler

Presbiyopinin yani belli bir yaştan sonra ortaya çıkan yakını görme sorunun bügün için kalıcı tek tedavisi premium merceklerdir. Bu nedenle özellikle 50 yaşından sonra gözlükten kurtulmak isteyen kişilere  Excimer laser yerine mercek değişimi yapılır ve  katarakt olmadığı için yapılan bu  işleme refraktif lens değişimi adı verilir.

Refraktif katarakt cerrahisi ya da refraktif lens değişimi   aslında kişinin tercihine bağlı yapılan bir  estetik girişimdir.  Her estetik girişimde olduğu gibi kararı vermesi gereken kişi hekim değil hastanın kendisidir. Hekimin görevi  hastayı doğru şeklilde  bilgilendirip cerrahiyi en iyi şekilde gerçekleştirmektir.

Hangi hastada trifokal lens hangi hastada EDOF lens konusu bügün için doktorlar arasında da en tartışmalı konudur. Bu konudaki karar  ,kataraktın var olup olmadığına ,kişinin göz özelliklerine, mesleğine, beklentilerine bağlı olarak değişir .

Yakını gösteren lenslerin göze implante edilmesi belli şartları gerektirir. Basit bir ifade ile   gözde numara  ya da katarakt dışında herhangi bir sorun varlığında bu lenslerin  takılmaması gerekir  . Sarı nokta hastalığı , diabetik retinopati, şiddetli kuru göz, kornea distrofileri,keratokonus ,optik nöropati ileri seviyede glokom  vs akıllı merceklerin takılmaması gereken durumlardır.

Göz yapısı uygunsa hekiminiz bir çok hesaplama yaparak göz içine takılacak merceğin gücünü hesaplar. Eğer astigmatınız belli bir seviyenin üzerinde ise  torik mercekler tercih edilmelidir çünkü  ameliyat sonrası hasta şikayetlerinin en önemli sebebi az da olsa gözde numara varlığıdır .

Takılan mercek gözde ömür boyu kalacağından lensin yapıldığı  malzemesinin kalitesi çok önemlidir.

Gerek trifokal gerekse EDOF lens implanatasyonu sonrası refraktif durum kalıcıdır. Bir daha katarakt gelişmez,z aman içinde  gözlük ihtiyacı artmaz ,azalmaz . Yine de göz sağlığı  ve  oluşabilecek  diğer göz hastalıkları için  yılda bir  göz kontrolü gereklidir.

Sonuç olarak  premium mercek uygulamarın da  sonuca  etki edebilecek  bir çok faktör söz konusudur   Uygun hastalarda yapılan optimum bir cerrahinin sonucu ise hastalarımızı mutlu etmektedir

Op. Dr Ali Sipahier